ISO 8573-1 Persluchtkwaliteit | Klassen en toepassingen
In veel industriële processen is perslucht net zo belangrijk als elektriciteit of water. Het wordt gebruikt voor aandrijving, reiniging, transport en als medium in productieprocessen. Maar perslucht is niet vanzelfsprekend schoon. Zonder de juiste behandeling kan het verontreinigingen bevatten zoals olie, water en stof — met alle risico’s van dien voor productkwaliteit, apparatuur en veiligheid.
Daarom is er een internationale norm ontwikkeld: ISO 8573-1:2010, Deze norm geeft precies aan hoeveel deeltjes, water en olie er in perslucht mogen zitten. Waarom dat belangrijk is? Omdat verontreinigde lucht leidt tot storingen, hogere kosten en risico’s voor jouw proces of product.
De norm ISO 8573 bestaat uit meerdere delen, maar deel 1 is het belangrijkste: hierin staan de luchtkwaliteitsklassen beschreven. Elke klasse geeft aan hoeveel verontreiniging nog acceptabel is voor een specifieke toepassing. Denk aan deeltjes in microns, het vochtgehalte uitgedrukt in drukdauwpunt (°C), en olie in mg per m³.
ISO 8573-1 vind je terug in sectoren waar perslucht van belang is voor kwaliteit en veiligheid. Perslucht komt namelijk vaak direct of indirect in contact met het product. Denk aan de voedingsindustrie, farmacie, hightech en maakindustrie.
Of het nu gaat om het voorkomen van productbesmetting, het beschermen van gevoelige machines of het voldoen aan wet- en regelgeving, deze norm is jouw meetlat voor betrouwbare perslucht. Daarom is het belangrijk om perslucht goed te filteren en te drogen. De juiste kwaliteit perslucht beschermt niet alleen het eindproduct, maar ook jouw machines én de eindgebruiker.
Hoe is ISO 8573-1 opgebouwd?
De norm maakt onderscheid tussen drie soorten verontreiniging:
1. Vaste deeltjes
Deeltjes kunnen ontstaan door slijtage, corrosie of uit de omgeving aangezogen worden. Zelfs microscopisch kleine stofdeeltjes kunnen grote schade aanrichten bij precisieapparatuur of tot productvervuiling leiden.
- Klassen: van 0 (zeer schoon) tot 7 (zeer veel deeltjes)
- >ISO definieert klassen op basis van deeltjesgrootte (bijv. 0,1 – 0,5 micron) en hoeveelheid per m³ lucht.
- Hoe lager de klasse (bijv. klasse 1), hoe minder en kleinere de deeltjes.
2. Water (vocht)
Vocht in de perslucht kan corrosie veroorzaken, kleppen blokkeren of zelfs bevriezen in koude omgevingen. ISO 8573-1 gebruikt het drukdauwpunt om vocht te meten: hoe lager het dauwpunt, hoe droger de lucht.
- Klassen: van 0 tot 9, gebaseerd op de drukdauwpuntwaarde (°C PDP)
- Klasse 1 = zeer droog (drukdauwpunt van -70 °C of lager)
- Klasse 4 = standaard industrie (drukdauwpunt van +3 °C)
3. Olie (vloeibaar en damp)
Olie kan afkomstig zijn van de compressor of vanuit het proces zelf. Olievervuiling is funest voor veel toepassingen en moet streng worden gecontroleerd.
- ISO meet alle vormen van olie (aerosolen, damp, vloeistof)
- Klassen: 0 tot 4
- Klasse 0 = strengste eis; je stelt zelf een grenswaarde die lager ligt dan klasse 1
Waarom is deze norm belangrijk?
Het volgen van ISO 8573-1 is meer dan alleen een vinkje voor compliance. Je investeert in:
✅ Betrouwbaarheid van je systeem
✅ Bescherming van je eindproduct
✅ Lager energie- en onderhoudsverbruik
✅ Risicobeheersing bij audits of certificeringen
Met deze norm als uitgangspunt kun je gericht filters, drogers en meetapparatuur inzetten om je persluchtsysteem slim en duurzaam in te richten.
ISO 8573-1: Overzicht Luchtkwaliteitsklassen voor perslucht
Deze tabel geeft je in één oogopslag inzicht in de zuiverheidsklassen voor vaste deeltjes, vocht en olie. Zo weet je precies aan welke eisen jouw persluchtsysteem moet voldoen, afhankelijk van je toepassing en industrie.
(scrol horizontaal voor de volledige tabel)
| Kwaliteits- klasse |
Deeltjesgrootte (µm) – Aantal deeltjes per Nm³ | Vochtgehalte | Oliegehalte | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 0,1–0,5 µm | 0,5–1,0 µm | 1,0–5,0 µm | Drukdauwpunt (°Cdp) | Vochtgehalte g/Nm³ |
Aerosolen/damp Mg/Nm³ |
|
| 0 | Gespecificeerd door eindgebruiker, strenger dan klasse 1 | |||||
| 1 | ≤ 20.000 | ≤ 400 | ≤ 10 | ≤ -70 | ≤ 0,003 | ≤ 0,01 |
| 2 | ≤ 400.000 | ≤ 6.000 | ≤ 100 | ≤ -40 | ≤ 0,11 | ≤ 0,1 |
| 3 | - | ≤ 90.000 | ≤ 1.000 | ≤ -20 | ≤ 0,88 | ≤ 1 |
| 4 | - | - | ≤ 10.000 | ≤ +3 | ≤ 6 | ≤ 5 |
| 5 | - | - | ≤ 100.000 | ≤ +7 | ≤ 7,8 | - |
| 6 | Cp: 0–5 mg/Nm³ | ≤ +10 | ≤ 9,4 | – | ||
| 7 | Cp: 5–10 mg/Nm³ | – | – | – | ||
| X | Cp: >10 mg/Nm³ | – | – | – | ||
Aanbevolen luchtkwaliteit per toepassing volgens ISO 8573-1
Deze tabel helpt je de juiste filters en drogers te kiezen op basis van jouw toepassing — van standaard ventielaansturing tot cleanroomkwaliteit. (bron: Festo)
(scrol horizontaal voor de volledige tabel)
| Centrale luchtvoorbereiding | Luchtverdeling | Decentrale luchtvoorbereiding | Typische toepassingen | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Component | Klasse | Klasse | Component | Klasse3) | |
| Compressor | [~:~:~] | [~:~:~] | Waterafscheider | [~:7:4] | Toepassingen waarbij condensaatvrije perslucht vereist is. Geen specifieke deeltjesfiltratie nodig. |
| Compressor + voorfilter + luchtdroger |
[7:4:4]1) | [~4:~:~]2) | Filter 40 µm | [7:4:4] | Besturingslucht voor ventielen, cilinders, secundaire verpakking (standaard) |
| Filter 5 µm | [6:4:4] | Servopneumatiek, gereedschappen op perslucht | |||
| Filter 5 + 1 µm | [5:4:3] | Restoliegehalte < 0,5 mg/m³. Textiel, spinmachines, papierindustrie | |||
| Filter 5 + 1 + 0,01 µm | [1:4:2] | Restolie < 0,01 mg/m³. Luchtlagers, vernissen, poedercoating | |||
| Filter 5 + 1 + 0,01 µm + actief koolfilter |
[1:4:1] | Restolie < 0,003 mg/m³. Lasers, precisieweegschalen, verpakkingen | |||
| Filter 5 + 1 + 0,01 µm + actief koolfilter + membraanluchtdroger |
[1:3:1] | Halfgeleiderindustrie, farmaceutische producten | |||
| Filter 5 + 1 µm + adsorptiedroger |
[2:2:2] | Laagtemperatuurprocessen, droge perslucht, poedertransport, voedingsmiddelenproductie | |||
|
Toelichting: 1) Hogere klassen zijn mogelijk met extra nabehandeling. 2) Leidingsystemen kunnen extra deeltjes veroorzaken (bijv. roest, olieafzetting). 3) Klassen volgens ISO 8573-1:2010 bij 20 °C omgevingstemperatuur. |
|||||
Voorbeeld
Bij de verwerking en verpakking van voedsel is schone perslucht van levensbelang. Perslucht komt namelijk vaak direct of indirect in contact met het product. Maar inmiddels weet je al dat perslucht van nature niet schoon is. Stofdeeltjes, water (uit luchtvochtigheid) en olie zijn allemaal risico’s voor jouw productieproces en voedselveiligheid.
Perslucht komt direct in contact met niet-droge voedingsmiddelen
(zoals dranken, vlees, groente, enz.)
De perslucht wordt gebruikt voor het transporteren en mengen van voedingsmiddelen, hierbij komt de perslucht rechtstreeks in contact met het voedsel. Volgens de norm ISO 8573-1:2010 geldt hiervoor de volgende kwaliteitsklasse voor perslucht:
- Vaste deeltjes: klasse 1
- Water: klasse 4
- Olie: klasse 1
(Festo luchtverzorgingsunit MSB6 voor klasse 1:4:1)
Festo luchtverzorging samenstellen?
Festo heeft een handig programma waarmee je moeiteloos de juiste verzorgingseenheid samenstelt!
Kies zelf hoe je de gewenste persluchtkwaliteit invoert: via de toepassing, een ISO-code of door handmatig filters te selecteren.
Stel jouw luchtverzorging samen
